5 Soruda Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu

[parakrali]

Bir çocuğun hareketli olması, atlaması, zıplaması koşması kadar doğal bir durum yoktur. Lakin karıştırılan bir şey var ki olağan kabul edilen bir çocuğun hareketliliği ile hiperaktif olarak bedellendirilen bir çocuğun hareketliliği birbirinden farklıdır. Son senelerda çoğunlukla karşılaştığımız ve sıkça çalıştığımız çocukluk çağı meselelerinden biri olan dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB)’ nu 5 soru ve 5 yanıtla ele alalım.

1. 
   DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU NEDİR?
   

Aşırı hareketlilik, odaklanma, dikkatini toplama, sürdürme ve yönetmede zorluk, dürtülerini denetim etme ve erteleyebilmede kuvvetlik (impulsivite) halinde ortaya çıkan nörogelişimsel bir bozukluktur. Çocuklukta başlayan bu bozukluk çoklukla ilerleyen yaşlarda belirtilerini kaybetmesine karşın fark edilip tedbir alınmadığı takdirde bireyin hayat kalitesini, benlik algısını, akademik muvaffakiyetini düşüren kıymetli bir sorun haline dönüşmektedir.

1. 
   DEHB’NİN CİNSLERİ NELERDİR?
   

DEHB

• 
  Dikkat eksikliğinin baskın olduğu tip
  
  
• 
  Hiperaktivitenin baskın olduğu tip
  
  
• 
  Dikkat eksikliği ve Hiperaktivitenin bir ortada seyrettiği tip
  

Olmak üzere 3 tıpta görülmektedir. Bundandır ki kimi vakit aileler ve öğretmenler ‘’ çocuğuma DEHB teşhisi konuldu, âlâ ancak benim çocuğum oturduğu yerden kalkmaz bile’’ ya da ‘’ bu öğrenciye nasıl DEHB derler o kadar dikkatli ki en ufak bilgileri bile fark eder, bütün çocuklar aslına bakarsanız hareketlidir’’ biçiminde soru işaretleri yaşamaktadırlar. Ayrıyeten DEHB’li bireyler gözlendiğinde her birinde bu bozukluk birbirinden farklı biçimde seyreder.

1. 
   DEHB’NİN niçinLERİ NELERDİR?
   

Oluşumunda tek bir etkene bağlı olmaksızın biyolojik ve çevresel faktörler bir ortada rol oynar. Bunlar genetik geçiş, hamilelikte sigara ve alkol kullanması, prematüre doğum, düşük doğum yükü, beyinde birtakım yapısal farklılıklar, hazır yiyecekler, katkı unsurları, ağır şekerli beslenme, kurşun cıva üzere çevresel toksinler, aile tavrı, uyaran yoğunluğu üzere faktörlerdir.

4.DEHB’NİN BELİRTİLERİ NELERDİR?

Çocukta aşağıdaki formlarda kendini gösterebilmektedir.

• 
  Belirli bir süre boyunca (yemekte, derslerde, konuşma sırasında) sakin durmakta büyük zorluk çeker.
  
  
• 
  Dersteyken sık sık ayağa kalkar, ellerini ve ayaklarını sabırsızca oynatır.
  
  
• 
  Başkalarının eşyalarını alabilir.
  
  
• 
  Sık sık kelam keser.
  
  
• 
  Uygun olmayan anlarda konuşabilir yahut öteki bir çocuğa vurabilir zira düşünmeden hareket eder.
  
  
• 
  Okuldan meskene döndüğünde ödevine ilişkin bilgileri unutur. Bu da tartışmaya yol açabilir.
  
  
• 
  Ödevini yapmadığı için yahut yaptığında da sıradan yanılgılar olması sebebiyle sık sık düzeltilmek zorunda kalır.
  
  
• 
  Sesler ve ilgisiz şeyler kolaylıkla dikkatini dağıtır.
  
  
• 
  Genellikle bir aktiviteyi bitirmeden başkasına atlar.
  
  
• 
  Acıya sağlamdır.
  
  
• 
  El yazısı bozuk defteri düzensizdir.
  
  
• 
  Akademik başarısızlık gösterir.
  
  
• 
  Aşırı konuşkanlık ve gürültücülük yapar.
  
  
• 
  Çabuk heyecanlanma ve hisleri denetimde zayıflık gösterir.
  

5.ÇOCUĞU DEHB BELİRTİLERİ GÖSTEREN AİLELER NE YAPMALI?

Bahsedilen bütün belirtiler çocukta erken yaşta gözlenmeye başlanmasına karşın ekseriyetle ya fark edilmez ya da göz arkası edilir. Lakin bu sorunlar çocuğun yaşının büyümesiyle birlikte artmaya başlar ve aileler çoğunlukla ilkokulda ilgili uzmanlara yönlendirilirler. Unutulmaması gereken şudur ki bu sorunlar ne kadar erken fark edilir ve tedbir alınmaya başlanılırsa çocuğun ileri yaşantıları için o kadar faydalıdır.

DEHB’de Ruhsal Takviye Süreci ailelerin bilmesi ve ihmal etmemesi gereken süreçlerdendir. Dayanak aldığınız kurumda çoğunlukla şu basamaklar uygulanacaktır;

• 
  Aile ve çocukla birinci görüşme
  
  
• 
  Ayrıntılı hikaye alma
  
  
• 
  Ailenin ve çocuğun doldurduğu ölçekler
  
  
• 
  Okul ve öğretmenden alınan bilgiler
  
  
• 
  Çocuğun kıymetlendirilmesi halinde ilerler ve tedavi süreci başlatılır.
  

Yapılan değerlendirmeler sonucunda çocuğunuzun özelliklerine uygun olarak şahsi çalışma planı ve psikoterapi süreci başlatılır.